به ياد استاد
از شمار دو چشم يك تن كم
وز شمار خرد هزاران بيش

محمد خسروي
هفته نامه آیینه یزد
استاد احمد مدقق يزدي را بيش از سي سال بود كه از نزديك مي‌شناختم. سالهاي اول استخدامم در آموزش و پرورش يزد بود و جلسات دبيران ادبيات به صورت انجمن ادبي با همت و حضور مرحوم كياني دبير شاخص و با سواد و متواضع و بي ادعاي آن روزگار و ديگر استادان و دبيران ادبيات فارسي برگزار مي‌شد. اين گردهمايي پيوسته و منظم بود. مديريت جلسات را استاد كياني برعهده داشت. چهره‌هاي سرشناس و مشهور و توانمند فراوان بودند و صدر مجلس به وجودشان مزّين بود و ما كه سالهاي نخستين خدمت را آغاز كرده بوديم از فيض حضور در آن محفل برخوردار مي‌شديم و از خرمن تجربه آن بزرگواران خوشه‌ها مي‌چيديم. نكات بحث بر انگيز آن روزها دستور زبان فارسي بود و از جمله صاحب نظران يكي مرحوم عطار بود و ديگري استاد مدقق يزدي. خدايشان در جوار رحمت بي منتهايش مقرر فرمايد.

اگر در گفتگو و اظهار نظر از ما جوانترها مطلبي گفته مي‌شد كه احياناً نادرست بود اين فرهخيتگان با زباني متين و فاخر كه سرشار از تواضع وادب بود بدون اشاره به نادرستي مطلب، به زيبايي كلام صحيح را بركرسي تفهيم مي‌نشاندند. مدقق دركسوت تدريس، استادي مسلم و بي نظير و در جايگاه معاونت دبيرستاني چون ايرانشهر توانمندي با صلابت و با درايت بود. در بررسي متون ادبي و تاريخي مصححي نكته سنج و باريك بين و در سخن گفتن استواري و فخامت را بن مايه كلامش كرده بود و كلمات را بجا و بهنگام به استخدام مي‌گرفت.واژه‌ها مرواريدگون در رشته سخنش از پي هم مي‌آمدند و شنوندگان و مستمعين را حظّ و بهره اي بود. اگر انديشه اي را درست مي‌يافت و در تحليل هايش به نتيجه رسيده بود در بيان آن هيچ ابايي نداشت.

در دشواري‌ها و ناملايمات زندگي محكم و استوار بود. دوست نداشت خانه وجودش را غم و اندوه فراگيرد و اگر سختيها وآلام بر سرش سايه مي‌گسترد تلاش مي‌كرد تا غم او ديگران را اندوهگين و غمناك نكند با دل خونين لب خندان مي‌آورد و در زدودن اندوه از خاطر دوستان و ياران اهتمام مي‌ورزيد.

اگر با كسي عهد و پيمان دوستي و رفاقت داشت رشته اين پيوند را هيچ بهانه اي نمي‌توانست از هم بگسلد و سال‌هاي جوانيش را با ورزش گذرانده بود و در دوچرخه سواري درآن روزگاران از ممتازين و برگزيدگان بود پس از دوران تقاعد و بازنشستگي در آموز‍ش و پرورش به دانشگاه يزد رفت و مجله دانشگاه را به خوبي و زيبايي تدوين مي‌كرد. مقالات علمي و ادبي فراوان توسط او دراين مجله چاپ و نشر يافت. و خود با قلم زيبايش آثار نيكويي درآن سال‌ها به نگارش درآورد و تعدادي از آن مقالات تا همين اواخر در هفته نامه آيينه يزد به زيور طبع آراسته شده است.

به شاعران بزرگ به ويژه حافظ شيراز ارادتي خاص داشت و تك بيتهاي لسان الغيب چاشني سخنش بود. بسياري از شاگردان قديمش كه امروز در مناصب گوناگون فعاليت مي‌كنند به صلابت و قاطعيت و شجاعتش درتدريس و مديريت اذعان دارند و از اينكه در محضر استاد تلمذّ كرده اند به خود مي‌بالند.

سالهايي را در مجتمع آموزشي حضرت مجتبي (ع) وابسته به شركت فرهنگيان يزد تدريس مي‌كرد و مدتي طولاني و تا پايان عمر از اعضاي هيئت مديره اين مجتمع آموزشي- فرهنگي بود و اولياء مجتمع از آرا و نظراتش بهره مي‌بردند.

جمود و كهنه گرايي را بر نمي‌تابيد و آرا و انديشه هايش را پيوسته نو و به روز مي‌خواست. خوش لباس و بامعرفت و به قول امروزيها لارج ودست و دل باز بود. انسان فرهيخته و فرهنگي و روشني بود و همواره جامعه فرهنگيان و معلمان را معزز و محترم مي‌خواست.

مي گفت: معلم بايد از بهترين امكانات زندگي برخوردار باشد. تلاش معاش نبايد او را از اهداف اصلي باز دارد وضعيت امروز دبيران و معلمان و داستان معلم سرخانه را برنمي تابيد و همواره در رنج بود كه چرا عده اي از معلمين ما به چنين سرنوشتي دچار شده اند اعتقادش اين بود كه يا دبيري بايد كرد يا وزيري. كمتر را دون شأن معلم مي‌دانست.

آثار ارزشمندي در تصحيح متون برجاي گذاشت كه آخرين آنها كتاب «تحفه سامي» است اثر سام ميرزاي صفوي كه به تازگي چاپ ونشر يافته است وعنوان برترين تصحيح را به خود اختصاص داده است.

اگر براي كاري به او مراجعه مي‌كردي و يا وي را واسطه انجام كاري قرار مي‌دادي تا به سرانجام و نتيجه رساندن كار از پاي نمي‌نشست و دائماً پيگير بود در سالهاي پاياني عمر ابتلاي فرزند جوانش به بيماري صعب العلاج جانش را آزرده بود و غم جانكاه فراق فرزند دلبند، آخرين رمق‌هاي حيات را از او گرفته بود. در جريان بيماريش وقتي احوالش را مي‌پرسيدي عليرغم رنگ رخساره كه از سرّ ضميرش خبر مي‌داد مي‌گفت خيلي خوبم و كسالتي ندارم. از مداهنه و چرب زباني و تعارفات كليشه اي رايج مي‌رنجيد و صراحت لهجه را مي‌پسنديد و دوست داشت. در يك كلام «ادب درس و ادب نفس» هر دو را با هم داشت.

خداوند آن عزيز سفر كرده را قرين رحمت و مغفرت فرمايد و خانواده و بستگان و بازماندگانش را صبري جميل و اجري جزيل عنايت كند.

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا